Nota geral
A rubrica que acompanha esta cantiga de Lopo Lias já assinala que ela foi feita em som d'um descor. Esse descordo terá sido, muito seguramente, como assinalaram Canettiri e Pulsoni1, a composição Ses Alegrage de Guillem Augier Novela, cuja estrutura métrica e rimática é semelhante.A canção de Guillem teve uma transmissão pouco uniforme, com importantes variantes textuais; mas só uma versão do texto nos chegou musicada, pelo que foi esta a versão aqui retida para comparação com a composição galego-portuguesa. Ao procurarmos reconstruir a melodia apropriada por Lopo Lias, tivemos em conta a possibilidade de que este tenha tido acesso a uma versão com uma diferente ordenação estrófica, e consequente sequenciação musical; secções melódicas incompatíveis com o texto galego-português não foram tidas em conta.
Para o texto de Augier, a edição base seguida foi a de Müller2. A edição mais recente de Monica Calzolari3 propõe uma sequência ritímo-estrófica algo diferente e que, em determinados passos, não se adequa à melodia que seguimos.
Referências bibliográficas
1
Beltran, Vicenç
(1998),
“Tipos e temas trovadorescos, XV. Johan Soarez Coelho y el ama de don Denis”, Bulletin of Hispanic Studies, 75,
Aceder à página Web
2
Gutiérrez García, Santiago
(2000),
“O Cabaleiro das Dúas Espadas e a recepción da materia de Bretaña na Península Ibérica”, Revista de lenguas y literaturas catalana, gallega y vasca, nº 7,
Aceder à página Web
3
Bec, Pierre
(1987),
Burlesque et obscénité chez les troubadours,
Paris, Stock
Contrafactum
Quem hoj'houvesse
guisad'e podess', e
[quisesse],
um cantar fezesse
a quem mi ora eu sei!
E lhi dissesse
(pois pouco valvess'e
nom desse
rem) que nom trouxesse
leit'em cas d'el-rei!
Ca, pois honrado
nom é, nem graado,
doado
faz leito dourado
depós si trager;
e tem poupado
quant'há e negado;
pecado
o trag'enganado,
que lho faz fazer.
Ca nunca el de seu
haver deu rem,
- esto sei eu -
que lh'estevesse bem;
Demo lho deu,
pois que lhi prol nom tem;
muito lh'é greu,
quando lho ped'alguém;
E mantenente
perd'o contenente
verdadeiramente
e vai-s'asconder;
e faz-se doente
e nosso mal nom sente
e fug'ant'a gente,
pola nom veer.
Modelo
Guillem Augier NovelaSes alegrage
chant per agradage.
Folage
faç, car mon corage
s'es lai on s'es més;
qu'anc plus salvage
reclus d'ermitage
d'estage
del mièu senhorage
non fo nulhs hom prés.
Qu'aissi fos presa
del mal que m'adesa,
malmesa
celha cui pauc pesa,
car mi fai languir!
Mas on er quesa
mercés ni franqueza
pueis la plus cortesa
.m vol ses tort aucir?
Per mielhs aucire
mi tornèt en jai
del lonc cossire,
pueis dobla.m l'esmai.
Sovent m'albire
que tot m'en partrai;
pueis, quand me vire,
ièu trob mon cor lai.
S'er ja qu'ièu l'aia
grèu er qu'ièu.m n'estraia,
sagrament ses paia,
per fals mot escur.
Ai! bela e gaia,
plazents, non veraia,
plaza.us que.us desplaia
.l grèus mals dont endur!
Longa endura
m'en augura
aventura
tal, si.m dura
part mesura
que.m pejura
.l grèu mal que m'auci,
si
que drechura,
ni falsura,
ni segura
fès qu'om jura
non melhura,
ans s'atura.
Quand la prec, de mi
ri!
Qu'ans volria,
sol que mia
fós un dia
en ma via,
non daria
ma folia
per catorze cens
vens.
E cug sia
que m'embria
doncs, fadia,
m'en partria,
s'ièu podia.
Mas çò.m lia:
qu'om vencuts, sofrens,
venç.
Be.s tenh vença
bevolença
leals, que non chai,
lai
on semença
de valença
floris amb verai
jai.
Mantenença,
ab temença,
.us quièr, dòmna, si.us plai,
çai.
Que cel gença
conoissença
qui los sièus d'esmai
trai.
Del maltraire
mercéjaire
sui e fis leals amaire
e no.m vaire
de ben faire.
Qui.m sacha grazir?
Dir
no.us aus gaire
mon vejaire,
que.lh grands beutats dont es maire
me.n fai traire:
mon còr laire.
En aquest cossir
vir.
Puèis .m volv'e.m vire
en aquest cossire,
dont mais am martire
que d'autra gasanh
manh.
Gent gasanha
qui que.s planha,
ma dòmna Imila en Romanha,
valor manha
en que.s banha
son gai còrs plazen,
gen.
Bela e genta
m'atalenta
plus qu'al mege fals
mals.